Het verhaal van rapper Kenny Anders

De in Bergen op Zoom geboren en getogen Kenny van Elteren (29) is in West-Brabant voor veel mensen beter bekend onder de naam Kenny Anders. De sympathieke Kenny heeft een speciale band met de Bibliotheek West-Brabant. Samen met een aantal deelnemers aan de Taaloefengroep maakte hij in 2021 een rap om aandacht te vragen voor laaggeletterdheid. En wat als ‘leuk project’ begon bleek een groot succes te zijn. Gevolg? In 2022 kreeg het initiatief een mooie reprise; een nieuwe rap, met een andere doelgroep, maar met dezelfde belangrijke boodschap: aandacht vragen voor laaggeletterdheid.

Taal is een basis die iedereen nodig heeft. Als je niet goed Nederlands kunt spreken of lezen, dan heeft dat enorme impact op iemands leven. Schaam je niet, en zoek hulp.

— rapper Kenny Anders

Met de taxi van psychologie naar rapmuziek
Sommige mensen weten van jongs af aan wat ze willen met hun leven. Kenny had een iets langere aanloop nodig. “Na mijn middelbare school heb ik bij Taxi Geers een opleiding gevolgd tot taxichauffeur. Toen ik dat een jaartje had gedaan, wist ik eindelijk wat ik wilde gaan studeren: Psychologie in Leiden. Alleen ben ik geen psycholoog geworden. Ik werk op dit moment als coach van hoogopgeleide mensen met autisme. Zo'n rol spreekt mij meer aan, als coach heb ik het gevoel dat ik meer naast de persoon sta, in plaats van erboven."
Over hoe Kenny in de rapmuziek terecht kwam vertelt hij lachend. "Mijn vrienden en ik waren al jong fan van de hiphopcultuur. Mét bijpassende wijde broeken, petten en soms lekker rebels een jointje roken. We luisterden veel rapmuziek en toen dachten we op een gegeven moment: ‘Dit kunnen wij toch ook?’ En zo begonnen we zelf onze eerste teksten te schrijven. Met het schrijven van steeds meer raps werden de teksten ook beter. "Zo vonden we allemaal langzaam onze kracht. Onderling gaven we elkaar steeds positievere feedback en begonnen te zien wat er allemaal mogelijk was. Dit zijn we altijd blijven ontwikkelen en inmiddels zijn we bijna 15 jaar verder."

‘Dit lijkt me supergaaf’
Om een bijdrage te kunnen leveren voor het jaarlijkse PopMonument in Bergen op Zoom zocht de bibliotheek in 2021 een artiest. Kenny vertelt: “De bibliotheek had het idee om op een eigentijdse manier aandacht te vragen voor laaggeletterdheid. Voor het project zochten zij een artiest die talig was en die iets wilde doen met mensen die bij de bibliotheek werken aan hun laaggeletterdheid. Hayo Vaders van PopMonument benaderde mij en ik wist het meteen: ‘Dit lijkt me supergaaf’. Omdat het raakt aan alles waar ik mee bezig ben: muziek maken, coachen en het werken met mensen met een beperking.”

Coachend rappen
Kenny omschrijft zichzelf als een ‘niet stereotype rapper’. Enerzijds probeert hij zijn muziek persoonlijk en dicht bij zijn eigen gevoel te houden, anderzijds probeert hij ook informatie te verwerken in zijn muziek. “Ik lees al 10 jaar boeken over filosofie en psychologie. Dat vind ik leuker dan romans en een deel van wat ik lees probeer ik ook te verwerken in mijn muziek. Het rappen gaat voor mij dus verder dan alleen muziek maken. Wat me bij de rap met de Taaloefengroep nog extra energie gaf is dat ik tijdens het project ook mijn ervaring als coach heb kunnen toepassen. Ik kon de mensen meer meegeven en leren dan alleen hoe ze een rap moeten maken. Normaal heb ik maar één, maar toen had ik twee petten op: coach én rapper.”

Fascinatie voor laaggeletterdheid
Kenny werkte een aantal jaar als vrijwilliger in een afasiecentrum. Hoewel afasie niet hetzelfde is als laaggeletterdheid is Kenny in het afasiecentrum wel gefascineerd geraakt door wat het niet goed kunnen spreken of lezen voor impact heeft. “Je kunt je bijna niet voorstellen waar laaggeletterdheid allemaal in doorwerkt. Van sociale contacten tot het kunnen vinden van een baan, tot iemands mentale en fysieke gezondheid. Laaggeletterdheid beïnvloedt iemands toekomst enorm. Daarom vind ik het superbelangrijk dat er aandacht gevraagd wordt voor laaggeletterdheid. Want taal is écht te trainen, en niemand hoeft zich te schamen om naar een Taaloefengroep te gaan. Ik hoop dat we dat ook met de rap duidelijk kunnen maken.”

Taal is de basis

Tijdens dit project is Kenny zichzelf nog bewuster geworden van het belang van het kunnen spreken en lezen van taal. "Taal is echt de basis. Als je de taal niet rijk bent, of niet op een andere manier kan communiceren met de mensen om je heen, dan is dat echt een probleem. Maar je hoeft niet voor altijd met een taalhandicap te worstelen. Iedereen, jong en oud, is namelijk in staat om de taal te (leren) beheersen. Ik denk dat heel veel mensen die laaggeletterd zijn er niet in geloven dat ze het kunnen. En dat is zonde, het is gewoon een kwestie van beginnen. Zet dus die stap naar de Taaloefengroep en je zult snel merken, dat het heel snel heel veel beter wordt.”

Spinnen met woorden
Kenny is met zes deelnemers van de Taaloefengroep aan de slag gegaan om de basis van de rap te leggen. “We zijn begonnen met het opschrijven van steekwoorden die voor hen belangrijk zijn. Daar hebben we woordspinnen en rijmzinnen mee gemaakt. Nieuw dit jaar was dat er ook vijf mensen uit andere landen meededen (NT-2ers). Hierdoor ontstond een interessante dynamiek in de groep. De verhalen van deze mensen zijn zo authentiek, maar tegelijkertijd ook zo divers dat ze perfecte basis vormden."

Positieve beat
De deelnemers hebben niet alleen meegeschreven aan de rap, ze hebben ook de muziek uitgekozen. Kenny vertelt: “Het uitgangspunt van dit project is dat het hun rap moet zijn, niet dat van mij. Zij leveren daarom niet alleen de inspiratie voor mij om de rap te schrijven, maar ze kiezen ook de beat. Ik had drie beats meegenomen waaruit ze konden kiezen. Unaniem kozen zij voor de beat met de meeste positieve energie. Duidelijk was dat ze een optimistische rap wilden maken. Met aandacht voor hun toekomst, en hun dromen.”

Educatief entertainment
Eén van de dingen die Kenny met zijn rapmuziek wil bereiken is dat hij een podium voor anderen kan zijn. “Het gaat niet om mij. Ik ben er niet naar op zoek om de nieuwe popartiest van Nederland te worden. Liever lever ik een vorm van educatief entertainment. Ik vind het belangrijk dat ik mensen met mijn muziek kan inspireren. Dat ze het aansprekend vinden, zichzelf erin herkennen, of dat ze tegen me zeggen: ‘Hé man, je hebt me echt geraakt.’ Dat vind ik waardevoller dan schouderklopjes ontvangen in de spotlights. Dat heb ik een beetje van mijn moeder denk ik.”, lacht Kenny bescheiden.

Succes
Of je nu wel of niet ‘de grote artiest’ wilt uithangen, niemand maakt natuurlijk muziek om er niet op de één of andere manier, al is het maar een beetje succes mee te hebben. “Het project is voor mij geslaagd als alle mensen die eraan meegewerkt hebben na afloop een glimlach op hun gezicht hebben. Maar als ik groter denk, hoop ik dat we kunnen laten zien dat er mogelijkheden zijn om op een leuke, laagdrempelige manier aan je taalontwikkeling te werken. Juist als je laaggeletterd bent. Die boodschap zou ik graag willen overbrengen.” Op de vraag of Kenny zelf nog iets kwijt wil, zegt hij bescheiden: “Op 23 oktober 2022 komt mijn debuutalbum uit. Het heet Schaduwwerk en ik ben er echt supertrots op.” Het blijft eventjes stil en dan vervolgt hij lachend: “Ik hoop met dat album dan toch eindelijk Nederland te gaan veroveren.”

Meer weten over de Taaloefengroepen

Bekijk hier de videoclips van Kenny Anders

Lees hier alle verhalen